Alfen
BizLine
CTEK
GYS
Mastervolt
Ratio
REMA
Tecmate
Telwin
Victron
Veilige acculaders
Welke acculaders zijn veilig – of extra veilig? Welke functies en eigenschappen van acculaders zijn er die extra bescherming bieden, voor de gebruiker, de accu en accessoires? Lees het hier.
Van basiseigenschappen tot geavanceerde functies bij bovengemiddeld veilige acculaders. Van bescherming tegen ompoling tot thermische beveiliging. Afhankelijk van waarvoor de lader precies bedoeld is en voor onder welke omstandigheden het acculaden moet kunnen plaatsvinden, is er ook op het vlak van veiligheid heel wat te koop. Voor zowel de particulier als de professional.
Bescherming tegen kortsluiting, ompoling en vonkvorming
Zo goed als alle acculaders zijn tegenwoordig wel uitgerust met bescherming tegen kortsluiting, omgekeerde polariteit en vonkvorming. Dit draagt, net als veel van de andere veiligheidsmechanismen van acculaders, wezenlijk bij aan de levensduur van de boordelektronica. En het helpt ook mogelijk letsel aan mens en huid te voorkomen.
Veilige acculaders en kortsluiting
Kortsluiting levert brandgevaar op, en kan funest zijn voor de acculader en de accu. Overbelasting kan ontstaan bij piekbelasting zoals spanningspieken en storingen in het stroomnet, of door overspanning zoals bij een defecte accu of bij verkeerd gebruik. Het voorkomen ervan begint onder andere met de juiste manier van gebruiken (zie daarvoor onder meer Aansluiten druppellader), maar een standaard bescherming daartegen is meestal al wel ingebouwd. Bij de grotere veilige acculaders doen ook vervangbare zekeringen dienst om de veiligheid bij kortsluiting of overbelasting te waarborgen. Dit is onder meer van groot belang bij de bescherming van elektronica.
Ompoling
De accuklemmen verkeerd aansluiten. De min op de plus en vice versa. De kabels met klemmen aansluiten op de verkeerde polen is, zeker bij iemand die slechts sporadisch een accu oplaadt, zo een keer gebeurd. Daarom zijn veilige acculaders altijd voorzien van automatische bescherming tegen deze omgekeerde polariteit. Daarnaast zijn er (meer professionele) laders die bij een verkeerde poolaansluiting een geluidssignaal afgeven.
Voorkomen vonkvorming
Het belang van vonkvrij acculaden is duidelijk: het kan brandwonden of het ontstaan van vuur voorkomen. Het vermijden van vonkvorming bij acculaders of druppelladers gebeurt veelal via geïsoleerde accuklemmen. Er zit dan géén spanning op zolang deze nog niet zijn aangesloten op de polen. Zolang de klemmen nog niet gekoppeld zijn aan de accu, levert de lader nog géén stroom en kunnen er derhalve ook geen vonken ontstaan. Na afloop van het veilig acculaden gebeurt hetzelfde: de krokodillenklemmen raken stroomloos zodra deze worden losgekoppeld van de accu. Er zijn ook anti-vonksystemen waarbij de lader vanzelf de stand-by modus inschakelt zodra u de accu loskoppelt. Dat komt op hetzelfde neer: vanaf dat moment raken de uitgaande 12V kabels spanningsloos.
Het beschermen van voertuigelektronica is een heel groot pluspunt van veilige acculaders. Veel veilige acculaders hebben daarvoor ‘basisveiligheid’ ingebouwd. Sommige laders bieden hiervoor nog meer professionele instelmogelijkheden. Zo voorkomt de CTEK MXTS 40, dankzij selecteerbare instellingen met constante spanning, schade aan elektrische boordaccessoires van het voertuig als gevolg van spanningsschommelingen.
Acculaders met thermische beveiliging / bescherming bij oververhitting
Veilige acculaders kunnen ook voorzien zijn van thermische beveiliging van de transformator. De lader stopt dan tijdelijk als de thermostaat meet dat het apparaat de warmte niet kwijt kan. Meestal zal daarna het laadproces automatisch weer in werking treden. Dit beschermt dus tegen oververhitting. Sommige acculaders (voor professionele toepassingen) gaan daarin zelfs nog een stapje verder: die kunnen zelfs in een warme omgeving worden gebruikt zoals een machinekamer. Zo’n veilige acculader van dat type schakelt bij hoge temperaturen, ongeveer vanaf 60 graden Celsius, de uitgangsstroom en daarmee het laadvoltage naar beneden bij. Ondertussen zal de lader dan nog altijd zijn werk blijven doen, zij het een stuk(je) langzamer.
Kortom, laders met een geïntegreerde temperatuursensor zijn oververhitting van de interne elektronica vóór. Sommige professionele acculaders, vaak met meerdere temperatuursensoren, houden ook rekening met hoge omgevingstemperaturen terwijl het laadproces dan nog altijd doorgaat.
Acculaders die beschermen bij kou
Naast het bieden van een veilig laadproces bij hitte (intern en extern) zijn er ook acculaders die beter dan gemiddeld het hoofd kunnen bieden tegen kou. Ze zijn onder andere te herkennen aan de simpele, toepasselijke functie ‘Cold’. Veel soorten onderhoudsladers bijvoorbeeld passen bij ongeveer 5 graden Celsius en lager het automatische laadprogramma aan. De reden hiervan is dat dit bijdraagt aan een optimale werking, kwaliteit en levensduur van de accu.
Zeker bij acculaders voor lithium accu’s is het per se niet slim om deze in te zetten bij temperaturen vanaf het vriespunt. De batterij gaat dan geheid kapot. Er zijn echter meerdere laders voor lithium die een extra temperatuurcontrole in zich hebben. Victron bijvoorbeeld heeft dit automatische beschermingsmechanisme bij veel van zijn laders doorgevoerd.
Veilige acculaders met sterke IP-bescherming en - behuizing
De behuizing van veilige acculaders zit vaak letterlijk sterk in elkaar. Samen met de interne robuustheid en weerbaarheid tegen onder andere weersinvloeden, zorgt dit voor scherpe IP-specificaties. Dit zegt iets over de isolatieklasse en bescherming tegen water en vocht, stof, zand en ander vuil.
Veel druppelladers en overige acculaders zijn expliciet spatwater- en stofdicht (IP65). Of ‘weerbestendig’ IP54, hetgeen inhoudt dat de lader prima buiten te gebruiken is, onder normale weersomstandigheden. Sproeiwaterdicht, spatwaterdicht (IP44) zijn andere veelvoorkomende specificaties bij acculaders die een goede bescherming bieden.
De behuizing zelf kan ook schokbestendig zijn. Dan gaat het vooral over de constructie. Zo komt de ‘aanrakingsveiligheid’ ten goede als de de behuizing geheel dicht is. En laders met een dubbele isolatie dragen ook bij aan de levensduur van de boordelektronica. Sommige acculaders van hoge kwaliteit, en voor de meer professionele en serieuzere toepassingen, gaan qua behuizing bovengemiddeld ver. Denk aan een IP67 lader met een behuizing van gegoten aluminium en in hars gegoten elektronica. Of aan de Easycharge van Mastervolt die zelfs bestendig is tegen zoutinwerking.
Nog een aansprekend voorbeeld is de Victron Centaur. Deze heeft eveneens een aluminium behuizing, is afgewerkt met een epoxy poeder coating én heeft een afdekplaat die de interne elektronica beschermt tegen condens. Met bovendien bevestigingsmateriaal van roestvrij staal, terwijl de elektronica verder beschermd is met acryl lak. Een en ander is extra veilig met het oog op bestendigheid tegen vocht, zout, roet en zelfs (andere) chemicaliën.
Een acculader voor het juiste type accu
Een acculader inzetten voor een ander type accu dan waarvoor deze bestemd is, is niet veilig. Dit principe geldt al helemaal bij het laden van lithium accu’s. Extra veilige acculaders herkennen automatisch of het type batterij voor de lader geschikt is. Natuurlijk is dat zeker handig bij laders die dienst doen voor meerdere type batterijen. Zomaar een voorbeeld: de Optimate 1 DUO herkent zelf of een accu van lithium is of dat het een loodzuur variant betreft.
Ook tussen de diverse soorten lithium accu’s onderling is het van meerwaarde dat ze worden geladen met een veilige acculader die onderscheid kan maken in het subtype lithium. Zo zijn er LiFePo4, LiFe, Li-iron en LFP batterijen. Hebt u géén lader die dit automatisch detecteert dan moet u daar zelf goed op letten.
In het algemeen gesproken scoren sommige acculaders hoger in de categorie ‘veilig voor de accu’ dan andere. Überhaupt biedt onderhoudsladen een goede bescherming voor élke accu: dat is juist precies het doel ervan: zo lang mogelijk een gezonde accu behouden. Een zelfs uitmuntend voorbeeld van een veilige acculader voor specifiek de batterij zelf, zijn de Skylla’s van Victron. Deze IP44 laders bieden het beste onderhoud voor de accu en daarmee een optimale levensduur. De Skylla bereikt dit door onder andere aandacht voor:
- De juiste hoeveelheid lading voor een loodzuuraccu: variabele absorptietijd
- Schadebeperking door overmatige gasvorming, met de BatterySafe-modus
- Minder onderhoud en veroudering als de accu niet wordt gebruikt, met de opslag-modus
- Verlengen levensduur accu door temperatuurcompensatie
- Accuspanningsdetectie
Zie: Victron Skylla.
Laders die overladen voorkomen
Het voorkomen van overladen. Druppelladers – ofwel onderhoudsladers – doen dat vanzelf. Zij monitoren en, bij het einde van het laadproces, stoppen het laden geheel geautomatiseerd. Wat betreft het voorkomen van overladen zijn druppelladers dus per definitie veilige laders.
Zorgen dat de accu niet wordt overladen, is een must omdat na verloop van tijd de accu bol zal gaan staan. In het ergste geval zal de batterij dan ontploffen. De geavanceerde, processor-gestuurde onderhoudsladers kunt u dus echter veilig op de accu aangesloten laten, hetgeen neerkomt op ‘aansluiten en vergeten’. Maar er zijn ook de ‘traditionele’, lineaire laders.
Deze laatste soort is normaliter voorzien van een ampèremeter. Hoe leger de accu, hoe hoger het aantal ampère waarmee het apparaat laadt, ofwel hoe sneller. Naarmate de accu voller raakt, daalt de snelheid van laden en neemt het ampèrage af. Dit gebeurt ter bescherming van de accu. Maar een lineaire acculader zal altijd een beetje door blijven laden. En juist dat is gevaarlijk voor de accu.
De meer veilige lineaire acculaders zijn voorzien van een timer. In dat geval is er alsnog sprake van een geautomatiseerde stop. Er zijn ook pure acculaders, van het grotere soort, die qua veiligheid op dit vlak een soort tussenvorm bieden. Daarbij zijn er twee standen: een lagere laadsnelheid die overladen en overbelasting helpt voorkomen, en een stand voor hoger laadvermogen, hetgeen dan wel vereist dat u zelf tijdig het laden van de accu stopt.
Veilige acculaders: overig
Tot slot, in het kader van acculaders die extra veilig te noemen zijn, kunt u ook deze eigenschappen tegenkomen:
- Acculaders met geheugenfunctie, om overlading bij onbetrouwbare netspanning te voorkomen
- Veilige acculaders die gebouwd zijn volgens alle geldige Europese normen met betrekking tot de veiligheid en de Elektromagnetische Compatibiliteit (EMC)
- Veilige laders voor maritieme doeleinden: zoals laders met bescherming tegen schadelijke galvanische corrosie
- Laders met bescherming tegen accuproblemen door eventuele laaderrors
ZIE OOK:
